CHINA

Topografia

Leżące we wschodniej części kontynentu azjatyckiego Chiny to trzeci co do wielkości – po Rosji i Kanadzie– kraj na świecie. Rozciągając się z północy na południe na przestrzeni ok. 5500 km i ok. 5000 km ze wschodu na zachód, zajmuje powierzchnię ok. 9,6 mln km2,czyli prawie tyle, ile wynosi obszar całej Europy.

Topografia tak rozległego terytorium jest bardzo zróżnicowana i – w dużym uproszczeniu - przypomina trzystopniowy taras obniżający się stopniowo z zachodu na wschód. Najwyższe partie to Himalaje i Góry Kulun ze swoimi łańcuchami ośmiotysięczników (na obszarze Chin znajduje się najwyższy szczyt świata – Mount Everest, czyli po chińsku Qomolangma, liczący 8.848 m npm.). Ukształtowanie terenu obniża się i przechodzi w rozległe wyżyny (ich przykładem może być m.in. nazywana Dachem Świata Wyżyna Tybetańska czy Wyżyna Junnańsko-Kuejczouska). Te najwyżej położone obszary (góry i wyżyny) zajmują łącznie ok.65% powierzchni kraju. Zbliżając się do wschodniej części kraju, dostrzegamy trzeci stopień topograficznego tarasu - rozległe równiny i niziny (np Równina Północno-Chińska, Nizina Chińska). Najniżej położona część kraju, Depresja Kotliny Turfańskiej, usytuowana jest 154 metry poniżej poziomu morza.

Niestety, mimo rozległego terytorium tylko niewielka część kraju może być wykorzystywana w codziennym życiu. Pod uprawy nadaje się mniej niż 20% powierzchni, są to głównie tereny usytuowane w dolinach rzek. Życie tego społeczeństwa zawsze związane było z rzekami. Przecież właśnie nad brzegami Huang He (Żółtej Rzeki) przed blisko sześcioma tysiącami lat osiedli rdzenni Chińczycy HAN, czyniąc ją kolebką chińskiej cywilizacji.

System hydrologiczny

System hydrologiczny Chin liczy sobie ok. 220000 km. Najdłuższą spośród wszystkich chińskich rzek jest Jangcy, trzecia co do długości na świecie – po Amazonce i Nilu. Jej bieg rozciąga się na przestrzeni 6.380 km. Źródła Jangcy znajdują się w pełnych lodu i śniegu górach Tybetu. Stąd, zasilana setkami dopływów, płynie we wschodnim kierunku, znajdując ujście do Morza Wschodnio-Chińskiego, niedaleko Szanghaju. Jangcy spełnia szczególną funkcję w historii kraju. Przede wszystkim uważana jest za drugą kolebkę tej najstarszej cywilizacji świata. Od zamierzchłych czasów stanowiła też niezwykle ważną drogę komunikacyjną i jeden z najważniejszych szlaków handlowych., Była źródłem życia dla mieszkańców tych regionów – pozwalała na nawadnianie pól ryżowych, dostarczała wyżywienia, umożliwiała handel. Dziś wzdłuż jej brzegów zamieszkuje około 350 milionów ludzi.

Drugą co do długości rzeką Chin jest Huang He znana jako Żółta Rzeka, mająca swoje źródło także w górach Tybetu. Po przepłynięciu przez 9 prowincji i pokonaniu 5.464 km Huang He uchodzi do Zatoki Pohaj. Najwięcej korzyści przynosi górna część rzeki, która stanowi ważne źródło energii i umożliwia nawadnianie ogromnych obszarów, które bez jej obecności byłyby terenami pustynnymi. W połowie swojego biegu rzeka przepływa przez lessowe gleby, zabierając ze sobą tony lessowego mułu, nadającego jej charakterystyczny żółty kolor. To właśnie ten muł jest powodem ogromnych powodzi, jakie od wieków nawiedzają tereny usytuowane w dolnym jej biegu.

Dobrze znana jest także Rzeka Perłowa – najdłuższa rzeka Chin Południowych (i trzecia co do długości – jeśli brać pod uwagę wyłącznie te rzeki, które w całości znajdują się na terytorium Chin). Po przepłynięciu 2214 km wpada ona do Morza Południowochińskiego tworząc między Macau a Hongkongiem rozległą deltę.
Mówiąc o systemie hydrologicznym Chin, wspomnieć należy o najdłuższym na świecie szlaku wodnym, stworzonym przez człowieka. Łączący północ (Pekin) z południem (Hangzhou) Wielki Kanał sięga swoją historią V w.p.n.e., z tego bowiem czasu pochodzą pierwsze jego odcinki. Sam pomysł połączenia głównych rzek i stworzenia tej niezwykłej drogi wodnej to zasługa cesarza Sui Yangdi, władcy z dynastii Sui, który na początku VII wieku w szybkim tempie przeprowadził realizację tego przedsięwzięcia. Jego działania i prace podjęte w XIIIw. przez dynastię Yuan doprowadziły w efekcie końcowym do powstania unikatowego dzieła, będącego wyrazem potęgi ludzkiej myśli technologicznej – liczącego ponad 1700 km Wielkiego Kanału.

Klimat, fauna i flora

Na terenie Chin występuje kilka stref klimatycznych. Spowodowane jest to dużą rozpiętością szerokości geograficznej i zróżnicowaną topografią. Większa część terytorium kraju należy do strefy klimatów umiarkowanych – ciepłego i chłodnego. W południowych partiach kraju występuje jednak klimat tropikalny i subtropikalny, natomiast partie wysokogórskie to strefy wiecznych lodowców. Część kraju znajduje się w strefie monsunowej, która charakteryzuje się chłodną i suchą zimą oraz gorącym, wilgotnym latem.

Zróżnicowanie topograficzne i klimatyczne Chin wpływa na bogactwo fauny i flory tego kraju. Wśród ogromnej rzeszy spotykanych tu gatunków zwierząt i roślin wiele występuje wyłącznie na tym obszarze. Do zwierząt „rdzennie chińskich” należą m.in. delfin z białymi płetwami, małpa złocistowłosa, takin, białowargi jeleń, chiński krokodyl i oczywiście panda wielka. Panda otoczona jest szczególną ochroną – uznana została za skarb narodowy. Zmniejszanie się w szybkim tempie jej populacji skłoniło władze do utworzenia specjalnych rezerwatów, a także placówek naukowych, zajmujących się zagadnieniami hodowli, takich jak Instytutu Hodowli Pandy Wielkiej w Chengdu. To urocze zwierzątko osiąga wagę ponad 100 kg. Głównym pożywieniem pandy jest bambus. Każdego dnia zjada ok. 30 kg pędów i liści, choć nie gardzi również drobnymi ssakami. Pomimo upodobania do wegetariańskiej diety jest zwierzęciem mięsożernym.

Niezwykła jest także chińska flora. Spośród drzew (ze względu na ilość gatunków Chiny określane są przez botaników mianem światowego skarbca) wymienić można m.in. metasekwoję chińską, Cathaya Argyrophylla (drzewo iglaste należące do tej samej podrodziny, co modrzew) czy eukomię, które występują wyłącznie na tym terenie . Co ciekawe miłorząb, choć często pojawia się w nazwie z rozszerzeniem wskazującym na jego japońskie pochodzenie – także jest drzewem chińskim. Wiele znanych na świecie roślin m.in. azalia, magnolia, rododendron i słynny lotos pochodzą z tego właśnie kraju.

Strefy czasowe

Leżące pomiędzy 135,5 a 73,40 długości geograficznej terytorium Chin obejmuje 5 stref czasowych. Jednak ze względów praktycznych w całym kraju obowiązuje jednolity czas. Jest on zgodny ze strefą czasową, w której znajduje się stolica kraju – Pekin.

Podział administracyjny

Kraj podzielony jest na 23 prowincje, 5 regionów autonomicznych, 4 miasta wydzielone i 2 specjalne regiony administracyjne.